Öyküsü:
Yaklaşık 8 yıl önce her iki gözüne katarakt ameliyatı uygulanan ve iki aydır sol gözde az görme şikayeti olan 68 yaşında kadın hasta kliniğimizde muayene edildi.
Diabetes Mellitus (+)
Sistemik Hipertansiyon (+)
Aile Hikayesi (-)
Sigara (-)
Travma (-)
Muayene Bulguları
Görme keskinliği tashih ile sağ gözde 10/10, sol gözde 3/10 düzeyindeydi. Göz içi basıncı her iki gözde 17 mmHg olarak ölçüldü. Ön segment muayenesinde her iki gözde kapsüler kese içine yerleşimli göz içi lensi izlenmekteydi. Fundus muayenesinde sağ gözde bulgular doğal iken, sol gözde foveada kistoid oluşumlar dikkat çekmekteydi (Resim 1).
SD-OCT görüntülemede sağ gözde bulgular doğaldı. Sol gözde retinal kalınlaşma, intraretinal kistoid boşluklar ve seröz makula dekolmanı görüntülendi (Resim 2).
Tanı
Çok Geç Başlangıçlı Psödofakik Kistoid Makula Ödemi
Irvine-Gass sendromu olarak da bilinen psödofakik kistoid makula ödemi (PKMÖ), katarakt cerrahisi sonrası en sık görülen görme kaybı nedenlerinden biridir. Risk faktörü olmayan hastalarda görülme sıklığı %1-2 olarak bildirilmiştir. Psödofakik kistoid makula ödemi patogenezi tam olarak anlaşılmasa da, cerrahi sonrası meydana gelen inflamasyon ile ilişkili olduğunu düşünülmektedir.
Başlangıç tipik olarak ameliyattan 4 ila 12 hafta sonradır ve ameliyattan dört ila altı hafta sonra en yüksek insidansa ulaşır. Henderson ve ark, katarakt cerrahisini uygulanan 1.600 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, geç başlangıçlı KMÖ (ameliyattan 3 ay sonra meydana gelen KMÖ) yalnızca 3 olguda tespit edilmiştir. Mao ve Holland, ”çok geç başlangıçlı KMÖ’’ tanımını katarakt ameliyatından 5 yıl sonra meydana gelen KMÖ için önermiştir.
Floresein anjiyografi, PKMÖ tanısında altın standarttır. Geç faz floresein anjiyografide foveada petaloid sızıntı ve arka kutupta yamalı hiperfloresans izlenir. Genelde optik diskin geç hiperflöresansı eşlik etmektedir ve bu bulgu PKMÖ’nin, diyabetik makula ödemi ve retinal ven tıkanıklığı gibi diğer KMÖ nedenlerinden ayırt edilmesinde yardımcı olur.
Ayırıcı Tanı
Diyabetik makula ödemi, retinal ven tıkanıklığı, hipertansif retinopati, üveit, topikal prostaglandin analog kullanımı
Tedavi
Psödofakik kistoid makula ödemi tedavisinde günümüzde standart bir yaklaşım yoktur. Genelde akut PKMÖ kendiliğinden gerilese de, kronik PKMÖ olguların tedavisi sorun olmaya devam etmektedir. Topikal kortikosteroidler ve NSAID’ler, monoterapi veya kombine tedavi olarak ilk tercih edilen ilaçlardır. Bu yaklaşım etkisiz olduğunda, intravitreal kortikosteroidlerin ve anti-VEGF ajanlarının uygulaması bir seçenek olabilir. Vitreomaküler traksiyonun eşlik ettiği kronik PKMÖ olgularında pars plana vitrektomi düşünülebilir.
Kaynaklar:
1.Henderson BA, Kim JY, Ament CS, FerrufinoPonce ZK, Grabowska A, Cremers SL. Clinical pseudophakic cystoid macular edema. Risk factors for development and duration after treatment. J Cataract Refract Surg 2007;33:1550–1558. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17720069/
2.Mao LK, Holland PM. ‘Very late onset’ cystoid macular edema. Ophthalmic Surg 1988; 19: 633–635. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3186172/
3.Jakob-Girbig J, Hahner L, Meller D. Very late onset Irvine-Gass Syndrom [Very late onset Irvine-Gass syndrome]. Ophthalmologe 2021;118:1267-1271. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33237362/
4.Leon Nehmad. Late onset cystoid macular oedema presents a diagnostic challenge. Clin Exp Optom 2014;97:459–462. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24985715/
