Lamellar Makula Deliği Ve Makuler Pseudohole

İstanbul Retina Enstitüsü

Retinada tam kat olmayan, iç retina tabakalarında defekt olmasına rağmen dış retina tabakalarının korunduğu makular lezyona ‘‘LAMELLAR MAKULA DELİĞİ’’ adı verilmektedir. 

Klinik pratikte kullanılan lamellar makula deliği sınıflaması şu şekildedir:

Traksiyonel Lamellar Makula Deliği

Traksiyonel lamellar makula deliği olgularında OCT özelliklerini şu şekildedir:

1. Dış nükleer tabaka ile dış pleksiform tabaka arasında “intraretinal skizis” varlığı
2. İç retina yüzeyinde klasik ve “traksiyonel bir epiretinal membran” varlığı
3. Traksiyona bağlı iç pleksiform tabakada “intraretinal kistik boşlukların” görülmesi
4. Ellipsoid zonun intakt olması     

Resim 1. Klasik ve traksiyonel bir epiretinal membranın eşlik ettiği, intraretinal skizisin ve intraretinal kistik boşlukların görüldüğü, ellipsoid zonun intakt olduğu traksiyonel lamellar makula deliği olgusu

Resim 2. Traksiyonel bir epiretinal membranın eşlik ettiği, intraretinal skizisin görüldüğü, ellipsoid zonun intakt olduğu bir diğer traksiyonel lamellar makula deliği olgusu

Dejeneratif Lamellar Makula Deliği

Dejeneratif lamellar makula deliği olgularında OCT özelliklerini şu şekildedir:

1. “İntraretinal kavitasyon” şeklinde ayrışma varlığı
2. Retina yüzeyinde, retinaya yapışık, traksiyonel olmayan lamellar makula deliği ile ilişkili “epiretinal proliferasyon” varlığı
3. Tipik olarak “intaretinal kistik boşlukların” görülmemesi
4. Eşlik eden ellipsoid zon hasarı

Resim 3. İntraretinal kavitasyon şeklinde bir ayrışmanın görüldüğü, ellipsoid ve interdigitasyon zonda yer yer bozulmalar ile traksiyonel olmayan epiretinal proliferasyonun eşlik ettiği dejeneratif lamellar makula deliği olgusu

Resim 4. Ellipsoid ve interdigitasyon zon hasarı ile traksiyonel olmayan epiretinal proliferasyonun görüldüğü dejeneratif lamellar makula deliği olgusu

Resim 5. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu tanısı ile takip edilen hastada traksiyonel olmayan epiretinal prolifresyonun ve intraretinal kavitasyonun görüldüğü dejeneratif lamellar makula deliği

Makuler Pseudohole

Makuler pseudohole olgularında OCT özellikleri şu şekildedir:

1. Keskin, iyi sınırlı, “dik foveal kontür”
2. Merkezi açık olan epiretinal membran varlığı
3. Ellipsoid zonun intakt olması
4. Normale yakın santral foveal kalınlık

Resim 6. Retina yüzeyinde ince bir hiperreflektif band şeklinde görülen epiretinal membranın eşlik ettiği makuler pseudohole olgusu

Resim 7. Epiretinal membranın eşlik ettiği bir diğer makuler pseudohole olgusu

“Lamellar makula deliği” ve “makuler pseudohole” olgularında doğru teşhis, bu olguların hangi alt gruba ait olduğu, tanı kriterleri olan düzensiz foveal kontür, iç foveal doku kaybı, intraretinal ayrışma (skizis), tam kat foveal defektin olmaması ile foveal reseptörlerin durumu gibi karakteristik özellikler OCT ile doğru bir şekilde belirlenebilmektedir. OCT’deki doku kaybı nedeniyle oluşan foveal bölgedeki görünüm lamellar maküler defektin alt tipini belirlemektedir.

Lamellar maküler delik aşağıdaki OCT bulgularına göre tanımlanmıştır: 

1. Düzensiz foveal kontur varlığı
2. Nörosensöryel retina tabakalarında ayrışma olması 
3. Tam kat makula defektinin olmaması

“Lamellar makuler delik” olgularında nörosensöryel retinadaki ayrışma ‘kavitasyon’ ya da ‘skizis’ şeklinde olabilmektedir. “Traksiyonel lamellar makula deliği” olgularında skizis şeklinde ayrışma görülürken, dejeneratif lamellar makula deliği olgularında kavitasyon şeklinde bir ayrışma görülmektedir. 

OCT görüntüleme ile aynı zamanda dejeneratif lamellar makula deliği olgularında görülen epiretinal proliferasyon ile traksiyonel lamellar makula deliği olgularında görülen klasik epiretinal membran ayrımı yapılabilmektedir. Klasik epiretinal membran iç retina yüzeyinde ince, hiperreflektif, irregüler bir band olarak görülürken dejeneratif lamelar makula deliği ile ilişkili epiretinal proliferasyon daha homojen bir reflektiviteye sahip ve daha kalın bir band olarak görülmektedir. 

Dejeneratif lamellar makula deliği olgularında traksiyon bulguları olmaksızın erken dönemlerden itibaren “epiretinal proliferasyon” ve “ellipsoid zon hasarı” mevcuttur. Patofizyolojik süreç yavaş ama progresiftir. Tüm retina katları etkilenmektedir. 

Kaynaklar

Duker JS, Kaiser PK,  Binder S,  et al.  The International Vitreomacular Traction Study Group Classification of Vitreomacular Adhesion, Traction, and Macular Hole.  Ophthalmology 2013;120:2611-2619 

Govetto A, Dacquay Y, Farajzadeh M, et al. Lamellar Macular Hole: Two Distinct Clinical Entities? Am J Ophthalmol 2016;164:99–109 

Hocaoglu M, Sayman Muslubas I, Ozdemır MH, Arf S, Karacorlu M. Lamellar Maküler Defektler. Retina Vitreus, 2015;23(1), 88-91.